petrol fiyatlarının Arabistan ekonomisine etkisi

Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı ülkelerinden Suudi Arabistan, petrol fiyatlarındaki hızlı düşüşü engellemek için herhangi bir girişimde bulunmazken uzmanlar, ülkenin ya mali politikalarını değiştirmesi ya da servetini terk etme riskini göze alması gerektiğine dikkati çekti.

14 MİLYAR DOLAR MALİ AÇIK
Suudi Arabistan hükümeti, 2015 bütçesini onayladı, 2014 için gelir ve gider rakamlarını açıkladı. Krallık, ortalama petrol fiyatlarının varil başı yaklaşık 60 dolarla şimdiki seviyesine yakın olduğu 2009'dan bu yana ilk kez 54 milyar Suudi riyali (14 milyar Amerikan doları) mali açık verildiğini belirtti. 2015 için hazırlanan bütçede de kolayca finanse edilebilecek bir mali açık öngörülüyor.

MALİ AÇIK DIŞ VARLIKLARLA KAPATILABİLİR
Suudi Arabistan'daki Jadwa Yatırım'ın Başekonomisti ve Araştırma Bölümü Başkanı Fahad Alturki, söz konusu mali açığın Suudi Arabistan Para Ajansı'nın kasım sonu itibarıyla 736 milyar dolara ulaşan net dış varlıklarıyla rahatça kapatılabileceğine işaret etti.

PETROL FİYATLARI SAYESİNDE DIŞ VARLIKLAR BİRİKTİ
Suudi Arabistan, söz konusu dış varlıkları son 11 yılda gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 11'i oranındaki bütçe fazlasına yol açan yüksek petrol fiyatları sayesinde biriktirdi. Ancak Suudi Arabistan'ın da dahil olduğu bazı pazar oyuncularına göre 100 doların üzerindeki petrol fiyatları dönemi, artık sona erdi. Bu da krallığın düşen petrol fiyatları konusunda hiçbir girişimde bulunmadan dış rezervleriyle ne kadar idare edebileceği sorusunu gündeme taşıdı.

"ORTALAMA PETROL FİYATI 70 DOLAR"
Ashmore Grubu'ndan John Sfakianakis, "Harcamaların, 2014'teki seviyede devam etmesi halinde ihracat kapasitesi, günlük 7 milyon varilde devam edecek ve petrol fiyatı ortalama 70 dolar olacak. Bu durumda da Suudi Arabistan, 2022'ye kadar elindeki dış rezervlerini tüketmiş olacak" dedi.

Bu senaryo, görünüşe göre fazla ilgi çekmedi. Arap Körfezi ülkelerindeki üst düzey yetkililer, petrol fiyatlarının 2015'in ikinci yarısında yeniden tırmanışa geçmesini bekliyor. Bu arada Suudi Arabistan Krallığı, yatırımlar dahil olmak üzere yüksek miktardaki harcamalarına devam ediyor.

ELDE EDİLEN GELİR BÜTÇENİN YÜZDE 90'INI OLUŞTURUYOR
Petrolden elde edilen gelirin bütçenin yüzde 90'ını oluşturduğu Suudi Arabistan ekonomisinin, petrol sektörüne bağlılığı devam ediyor. Hükümet, ekonomide çeşitlilik sağlamaya çalışıyor ancak Uluslararası Para Fonu'na göre şirketlerin ihracata, çalışanların da özel sektörü yönlendirilmesi için daha fazla çaba harcaması gerekiyor. Ashmore, "Çeşitlilik çabalarını belirli hedeflerle ekonominin tüm alanlarına yaymak önemli bir fırsat" dedi.

ÖZEL SEKTÖR 5,7 ORANINDA BÜYÜDÜ
İnşaat, petrole bağlı olmayan imalat, ulaşım ve iletişim sektörü dahil olmak üzere özel sektör 2014'te yıllık bazda yüzde 5,7 büyüme oranına ulaştı. Buna karşın petrol gelirlerine dayanan hükümet harcamaları, petrole bağlı olmayan sektörler için ana faktör olarak yerini koruyor.

PETROL FİYATI HAZİRANDAN BU YANA YÜZDE 50 DÜŞTÜ
Suudi ekonomisine olası etkilerine karşın Krallık, petrol fiyatları 20 dolara kadar inse bile herhangi bir girişimde bulunmaya niyetli olmadığını gösterdi. Ham petrol fiyatı, hazirandan bu yana neredeyse yüzde 50 oranında düştü ve 60 dolara indi.

KRALLIK KOMPLO TEORİLERİNİ REDDEDİYOR
Riyad, dünyanın diğer bölgelerinden üreticilerde arz artarken üretimi kesemeyeceğini ve pazar payını kaybedemeyeceğini açıkladı. Ancak bazı ülkeler ve pazar oyuncuları, Suudi Arabistan'ın başka planları olduğunu ve petrol fiyatlarını düşürerek Rusya ve İran'a zarar vermeye çalıştığını ileri sürüyor. İddiaları reddeden krallık ise ABD'nin ağır yaptırımlarına maruz kalan Rusya'nın adını özellikle vererek diğer ülkelere karşı komplo teorilerini reddediyor.