Konu: İktidarın biçimleri nelerdir, bu biçimler hangi kaynaklardan yararlanır? Paz Kas. 12, 2017 10:07 am
Cevap: Ekonomik zenginlik, fiziki güç, silah gücü gibi maddi farklılıkların yanında bilgi, yetenek, statü, kişilik özellikleri gibi maddi olmayan farklılıklar iktidar ilişkisinde birer kaynağa dönüşür. İktidarın farklı kaynakları ve farklı biçimleri vardır. Toplumsal düzlemde işleyen iktidarın kaynağı fiziksel (zor kullanma gücü, kuvvet kullanımı), ekonomik (maaş, ödüllendirme) veya sembolik (saygı, prestij, propaganda, meşruluk) olabilir. Bu kaynaklara bağlı olarak iktidar, kaba kuvvete, parasal güce, itibara veya otoriteye dayalı olarak elde edilip uygulanabilir. Fiziksel kaynak kapsamında, denetim kurmanın en önemli aracı kuvvet kullanımıdır. Kuvvet kullanımı, fiziksel kaynağa dayalı olarak polis ve askeri güç örneğindeki gibi maddi olabilir. Ama her kuvvet kullanımı maddi olmak durumunda değildir; zor kullanma tehdidi, yıldırma, sindirme, korkutma, sembolik şiddet baskı ve denetim için fiziksel kaynağa dayalı kuvvet kullanımı örnekleridir. Bir iktidar ilişkisinde fiziksel kaynağa dayalı olarak kuvvet kullanımı yasal ya da meşru olabileceği gibi yasa dışı ya da gayrimeşru olabilir. Ekonomik kaynak, iktidar tesis etmenin diğer kaynağıdır. Ekonomik kaynaklara sahip olanlar, bu kaynağa dayanarak iktidarı elde edip bu konumlarını devam ettirirler. İktidarı elde etmek için sahip oldukları ekonomik kaynakları dağıtma ve belli kişi ya da grupları yararlandırma yoluna gidebilirler. Ekonomik kaynağa dayalı olarak iktidar ilişkilerinde başvurulan diğer bir yöntem de rütbe, makam, ödül gibi avantajların dağıtılmasıdır. Ödüllendirme ya da cezalandırma (para cezası, rütbe yükseltme ya da işten kovma gibi), bu kaynağa dayalı iktidar ilişkilerinde sıkça başvurulan bir tekniktir. İktidar tesis etmenin bir diğer kaynağı da sembolik kaynaktır. Bu kaynak, itibar kazandıran bir kaynaktır ve iktidar ilişkisini meşrulukla bezeyerek otoriteye dönüşmesini sağlar. Sembolik kaynaklar kapsamındaki teknikler arasında propaganda, endoktrinasyon (fikir aşılama) ve yönlendirme (manipülasyon) yer alır. Yönlendirme, özellikle kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla sıkça karşılaşılan bir teknik olmuştur.
İktidarın biçimleri nelerdir, bu biçimler hangi kaynaklardan yararlanır?